Laatst vond ik een briefje met daarop: ‘Mevrouw Mey belt mij terug in mei.’ Als je dit hardop uitspreekt hoor je drie keer hetzelfde: [məvrau mei belt mei trug in mei]
Eigenlijk zou deze blog ‘De rare ei’ moeten heten. Want zeg nou zelf: het is toch verwarrend, al die verschillende letters voor dezelfde klank? Hoe zit dat nou precies?
De uitspraak van de ei/ij
Om te beginnen is er geen enkel verschil in uitspraak tussen de lange ij en de korte ei. De [ij/ei] is een tweeklank, die glijdt van de [e] van zes naar [ie] van fiets. Dat is heel makkelijk: je glimlacht breed en doet je mond open en dicht. Probeer het maar. 😀
Blie mee
Dat er verschil is tussen ei en ij heeft met oude regels te maken. Soms kun je nog verschil horen als iemand dialect spreekt. Als m’n man aan de telefoon is met z’n broer in Zeeland vraagt hij bijvoorbeeld: Bin jie d’r blie mee? (Ben jij er blij mee?) Dan klinkt de ‘ij’ dus als [ie]. En dat geldt voor meer dialecten. Je vindt hier een kaartje met de uitspraak van het woord ‘mij’ in verschillende regio’s. Typ daar ook eens ‘ei’ in om te zien wat de varianten voor de ‘korte ei’ zijn.
De Griekse ij
Behalve de ‘ei’ en de ‘ij’ kent ons alfabet ook nog een Griekse ij (i-grec). Als losse letter in het alfabet spreken we die uit als ‘ij’, maar in woorden klinkt hij meestal als [ie] of [j]. Denk maar aan hypotheek; pyjama, yoga en yoghurt. (en dan niet alleen de Griekse, maar ook de biologische, de linksdraaiende, de halfvolle en de Bulgaarse 😜)
De verleden teet
Voor veel anderstaligen is de uitspraak van de ‘ij/ei’ lastig. De meeste anderstaligen spreken de ‘ij’ en ‘ei’ op twee verschillende manieren uit op basis van de speling, of alle ij/ei’s worden uitgesproken als ‘ee’. Dit heeft soms gevolgen voor de verstaanbaarheid. Ik reis morgen naar Brussel. 🚅 is iets anders dan Ik race morgen naar Brussel. 🏎 Net als: Het meesje zit in de boom. 🐦 en: Het meisje zit in de boom. 👧🏻 En ook veel werkwoorden die in de tegenwoordige tijd een ‘ij’ hebben, hebben een ‘ee’ in de verleden tijd, denk maar aan kijken/keken; begrijpen/begrepen etc.
Vind jij de ‘ei/ij’ lastig?
In de videoserie ‘De eerste stappen’ vind je een video met duidelijke uitleg over de uitspraak en de klanktekenkoppeling.
