Speciaal voor de conducteur een korte uitleg van de ‘h’.
De klank ‘h’ komt niet in alle talen voor. Uiteraard heeft het Frans wel een letter ‘h’, zoals in ‘homme’ en ‘hotel’, maar die wordt niet uitgesproken. Hij heeft een hond wordt door een Fransman uitgesproken als ‘Ij eeft een ond’. Mensen met een Oost-Europese moedertaal zoals het Pools hebben juist de neiging van de ‘h’ een ‘g’ te maken: ‘Gij geeft een gond.’
Om de ‘h’ (of een ander aspect van de uitspraak) te leren moet je een aantal stappen doorlopen. Allereerst moet je begrijpen dat er een betekenisverschil is tussen ‘h’ & niets of ‘h’ en ‘g’. Ik heet sushi is iets anders dan Ik eet sushi, en er is ook een wezenlijk verschil tussen Zij geeft veel snoep en Zij heeft veel snoep.
Wat je moet weten over de articulatie van de ‘h’. De ‘h’ is een halfklinker, dat wil zeggen: een medeklinker die niet sterk genoeg afsluit om een plof (zoals de ‘k’) of een geruis (zoals de ‘g’) te laten horen. Bij de ‘h’ hoef je alleen maar de lucht uit je mond te laten stromen, alsof je zucht. Dat klinkt simpel. Maar er is natuurlijk nog wel een verschil tussen kennen en kunnen.
Met de volgende stappen komen we er wel:
Hoor je hoe de ‘h’ moet klinken? Hoor je het verschil met de ‘g’? Hoor je het als hij weggelaten wordt? Dat is een belangrijke voorwaarde om de ‘h’ straks op de goede plek in woorden te kunnen uitspreken.
Je kunt de ‘h’ los oefenen door te zuchten (je mag geen geruis horen) en je kunt dit controleren door je hand of een spiegeltje voor je mond te houden. Als dit lukt, oefen dan woorden die met de ‘h’ beginnen, zoals hond, heet, haar, hij, hard, hier. Het beste kun je woorden kiezen die je vaker gebruikt. Voor inspiratie kijk je in het woordenboek. Moeilijker zijn woorden die een ‘h’ in het midden hebben, niet in de laatste plaats omdat ze vaak beginnen met een ‘g’. Dat is extra moeilijk voor de coördinatie van de keelspieren: mihoen, behang, omhoog, gehoor, gehuil, gehuwd.
Wanneer dit lukt kun je de ‘h’ gaan toepassen in situaties die voor jou van toepassing zijn. Voor de conducteur is dit: Den Haag, Den Helder, Hilversum, Hoorn. Dames en heren. Wanneer je deze woorden elke dag een paar keer oefent op een rustig plekje (doe een briefje in je zak of hang een Post-it op het toilet!), kun je ze al gauw toepassen in een omroepbericht. En dat mondt dan al snel uit in het houden van hele verhalen.
